Tổng số lượt xem trang

Thứ Tư, 30 tháng 10, 2013

­Chuyện xem trên TV


1. Mấy tháng trước, một tối tôi nằm ngã trên ghế xích đu xem chương trình “Ai là triệu phú?” trên VTV3. MC Lại Văn Sâm xuất hiện với lời chào hỏi, giới thiệu rồi đọc câu hỏi chọn người lên ghế nóng:.” Các bạn hãy sắp xếp các cụm từ sau thành một câu tục ngữ: A. Trẻ, B. Già, C. Cậy cha, D. Cậy con.”

Mười ứng viên chăm chỉ nhấn phím. Họ trạc từ ngoại 30 đến 60, có người tóc đã hoa râm, có vẻ đạo mạo, không phải người buôn bán lao dộng lẹt xẹt ngoài xã hội. Họ đến từ 7, 8 tỉnh khác nhau, miền Trung có, miền Bắc có, miền Nam cũng có. Họ lại thuộc nhiều ngành nghề khác nhau. Chí ít họ cũng có tấm bằng Tú tài và hơn mười mấy năm sống giữa đời. Học vấn qua 12 năm, kiến thức và kinh nghiệm sống về sau nữa sẽ giúp họ trả lời câu hỏi này một cách dễ dàng, tôi thầm nghĩ trong lòng như vậy. Hơn thế nữa, họ đã vượt qua vòng sơ khảo nhằm loại bớt những người trình độ non nớt. Vậy phải chăng đây là một cú khảo sát khách quan về trình độ  dân trí nước ta.

Than ôi! Kết quả quá sức bất ngờ! 2/10 người đáp trúng câu thành ngữ, “Trẻ cậy cha, già cậy con”. Quá thất vọng, tôi la lên, “Trời đất ơi! Chỉ 20 %. Mấy cái ông bà này!” Thằng cu Bin, cháu ngoại tôi, mới 6 tuổi, liền hỏi. “Chi rứa ông ngoại?” Con gái tôi, mẹ của cu Bin nói, “Xem để giải trí. Sao ông ngoại cứ vác cái khổ vào trong người?” Vâng, đúng thế, tôi cứ mang cái phiền toái vào người. Âu là một thói quen khó dứt bỏ được.

2. Xét cho công bằng, đây là một tục ngữ khá phổ biến, nói lên một đạo lý trong nề nếp sinh hoạt của dân ta. Lẽ đâu qua 12 năm học tập ở nhà trường và bao nhiêu năm  nữa sống giữa đời, ai lại chưa từng nghe qua. Thế thì mấy chục năm  trời sống giữa đời đó, các vị này hẳn bận bịu đọc và nghe những điều hay ho và vĩ đại khác rồi. Thế nhưng, tục ngữ là túi khôn của mỗi dân tộc, đúc kết biết bao bài học quý báu, sao không học? Cái gọi là “đậm đà bản sắc dân tộc” nó nằm ở đây đây. Không biết, thật đáng tiếc thay! Nếu chỉ nghe qua 01 lần, không ai có thể quên câu tục ngữ trên. Lý do là vì nó quá đơn giản và dễ hiểu, quá gần gũi với cuộc sống. Thôi thì, không biết thì không có tội vậy. Cuối cùng, tôi đành tin chắc là do thời gian quá eo hẹp và không khí ganh đua căng thẳng nên các vị bấm nhầm nút thôi.

3. Dẫu nói vậy, tôi vẫn còn một thắc mắc. Theo tôi, giáo dục phổ thông không phải là nhồi nhét một số tri thức vào đầu óc con người. Làm thế hoàn toàn vô bổ vì kiến thức nhân loại quá mênh mông, biết cái nào là cần thiết nhất và biết chừng nào là vừa đủ. Giáo dục phổ thông theo tôi là trang bị cho con người các kỹ năng cơ bản như đọc, viết, hiểu, tính toán giản đơn ở cấp tiểu học, lên cấp trung học mở rộng thêm đồng thời rèn luyện khả năng tư duy lô gíc, phương cách cảm thụ mỹ học qua thơ văn tranh nhạc, vv…  dẫn tới khả năng tự học, tự chọn lọc theo thiên hướng của mỗi người. Nếu ai học tiếp lên đại học thì đi theo ngành chuyên môn của mình. Cho nên, sau khi thôi học ở nhà trường, cá nhân đó vẫn tiếp tục học qua cuộc sống. Theo tôi, giáo dục khả năng tư duy là quan trọng nhất vì nó là công cụ để nhận xét và phán đoán, còn kiến thức thì sẽ bổ sung khi có nhu cầu, ít nhiều không mấy cấp thiết.

Trở lại câu thành ngữ trên. Nếu chịu khó suy luận thì một vế của nó buộc phải là “Trẻ cậy cha” mà không thể là “Trẻ cậy con”, con đâu mà cậy khi còn trẻ nhỏ. Tiếp theo, vế sau sẽ là “Già cậy con” vì già mà cậy cha thì cha lại quá già, không nhờ cậy được và biết đâu cha đã “đi họp” từ lâu rồi. Một điều nữa là tục ngữ của ta đều có vần để dễ nhớ, đễ truyền miệng qua nhiều thế hệ. Học qua vài ba câu tục ngữ rồi thì ai cũng thấy điều này. Vậy thì thành ngữ đó chính là “Trẻ cậy cha, già cậy con”. Sắp xếp không xong cái thành ngữ cỏn con chỉ 6 từ này là thiếu khả năng tư duy rồi.

4. Nhìn vào thực tế dạy và học hiện nay, ta có thể rút ra 02 nhận xét. Một, việc giáo dục của nước ta hiện coi nhẹ việc tạo cho người học khả năng tư duy. Giáo dục mà cứ chạy theo thành tích, học sinh thì học thêm, học phụ đạo tùm lum, cuối năm lên lớp 99%, các kỳ thi tốt nghiệp 12 đều chín mươi mấy phần trăm,…  thì kết quả như trên không phải là chuyện lạ. Quá trình học tập nặng phần nhồi nhét kiến thức. Ngay môn Văn, môn Sử, môn Công dân cần sự tư duy độc lập, các em vẫn đóng khung suy tưởng theo sách giáo khoa. Mấy năm sau này có cải tiến đôi chút qua các đề thi Văn theo lối mở, có khuyến khích sự suy nghĩ độc lập của học sinh.

Vừa qua, điểm chuẩn lấy vào lớp 10 của một vài trường cấp 3 loại bình thường ở tỉnh tôi là 10 điểm/ 5 hệ số. Vị chi một môn chỉ 02 điểm. Với sức học mất căn bản như vậy, thầy cô có giỏi như Tề Thiên đại thánh cũng bó tay.

Hai, cái điều đáng sợ hãi hơn qua sự kiện trên là nếu không có khả năng tư duy độc lập, người ta có lẽ sẽ quen với việc nghe chi tin nấy, bảo chi làm nấy, sống cực kỳ “hiền lành” vô tư lự. Với các bậc tiền bối mà thiếu khả năng tư duy như thế, ôi đau khổ thay cho ai ở dưới tay của họ! Đầu óc một khi lười biếng sẽ chối từ động não, quen với thói chấp nhận người khác nghĩ suy giùm.

Xã hội làm sao tiến bộ được khi sự tư duy độc lập không được theo đuổi.

 


52 nhận xét:

  1. Vậy theo anh, nước ta phải cải cách giáo dục như thế nào cho hợp lí ạ? Em đi dạy đã trên 20 năm, càng dạy em càng chán anh ạ. Em cứ nghĩ mình chọn nhầm nghề mãi thôi. Thà em làm thợ may cũng được, đi dạy, học sinh học hành kiểu này, em mệt quá đi mất!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cải cách GD là vấn đề lớn lao, không thể đôi lời nói hết. Thực trạng như bạn và tôi đã thấy. Cái dễ nhất là thôi cho cái THÀNH TÍCH. Chỉ cần cái ấy đã. Các cái khác nói sau.

      Xóa
    2. Xin mạn phép cũng anh VB vậy, và cũng xin CTT cho tôi nói câu thật lòng: Ngày nay ngành giáo đầy dẫy những thợ giáo rùi !
      Đã lâu lắm rồi mình nói một câu với ông anh ruột của mình là nhà ... giáo : Đừng tung hê học trò mình giỏi bởi các anh đã là thợ giáo. Sự thành công vật chất đánh giá sự biến chất trong tâm hồn đó là kết quả của các anh thợ ... giáo, và rằng người chân chính khó... làm giàu lắm !

      Xóa
  2. Bác ơi...! Năm nay bộ đang hướng dẫn phương pháp dạy học:" bàn tay nặn bột" để cho các trò thoải mái mà tư duy đó ạ. Nhưng chủ yếu ứng dụng cho các môn Lý, Hóa, sinh. Các môn khác cũng cần tư duy lắm chứ bác nhỉ? khà khà...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Theo mình các môn học xã hội mới cần TƯ DUY nhiều hơn. Có một chút khác nhau giữa suy luận và tư duy..

      Xóa
  3. LẠI VĂN SÂM ĐÃ PHỎNG VẤN RỒI NÊN BIẾT SỨC CỦA HỌ CHỈ NHƯ THẾ ! ANH V3 THÔNG CẢM ĐI MÀ .

    Trả lờiXóa
  4. Thiên hạ đua nhau khoe thành tích anh ạ
    Mỗi lần xem ti vi hay đọc báo cứ nghe các ông bà khoe bằng cấp và chức vị mà HD thấy cũng mệt
    Nhưng không biết họ có còn nhớ câu ; Công cha như núi Thái sơn ... không nữa.
    Nhiều thầy cô giáo trẻ bây giờ soạn không nổi cái giáo án phải đi mướn người ta làm giúp. Anh tin không ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hoasenvang là chuyên gia soạn giáo án đó. Chuyện bình thường mà. Hôm xem TV giới thiệu ông Hoàng Đạo Kính là GS,TS,KTS mình đâm ngán như bạn. Ôi! Cái thành tích giết chết VN ta!

      Xóa
  5. HIII...XÃ HỘI CỦA NƯỚC ĐỘC LẬP TỰ DO HẠNH PHÚC ĐÂU CẦN NHỚ AI TÌNH CẢM ĐẠO ĐỨC LÀM GÌ TRẺ CHẮC KO NHỜ CHA GIÀ CHẲNG CẦN CẬY CON BIẾT LÀM GÌ MẤY CÂU TỤC NGỮ...LỖI THỜI CHỨ!!!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bình tỉnh bạn ơi! Mình đã đau đầu lắm với nền GD VN quá sức rồi.

      Xóa
  6. "Có nói cũng không cùng"...Đây là ý đồ lớn chứ không phải là người ta không thấy mọi chuyện, mình nghĩ vậy. Ai học thuộc lòng tốt thì lên chức, đi trái đường một chút tức khắc "đi chỗ khác chơi"! Rứa đó, cả cái vụ cải cách giáo dục sau 2015, chưa chi đã thấy loạn xà ngầu lên rồi đó.Tội nghiệp cho đất nước mình!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hi hi. Hôm trước đã post bài này,nhưng thấy chưa chuẩn nên gỡ. Càng nghĩ qua vụ quốc tang, càng thấy sự TƯ DUY ĐỘC LẬPlà rất thiết yếu. Post lại vậy.

      Xóa
  7. Đạo học ngày nay đã hỏng rồi!

    Trả lờiXóa
  8. Thưa bác Vĩnh Ba! Với thực cảnh giáo dục như hiện nay thì chỉ có 2 trên 10 người tham gia cuộc chơi trả lời đúng, là may lắm rồi đó. Họ giáo dục không nhằm đào tạo ra những con người biết tri thức khoa học, biết tự tôn dân tộc, biết kính già trọng trẻ...mà nhằm tạo ra những con Rô Bốt cho dễ sai khiến. Ai đời học môn Văn mà có cả Bài Văn mẫu...rứa thì hết biết.

    Trả lờiXóa
  9. Hôm 1/10 kỷ niệm cho người cao tuổi, có cụ nông dân tóc râu bạc phơ lên chơi Ai là triệu phú được lĩnh 30 triệu đó anh, theo em nghĩ chỉ có 2/10 người nói đúng là ko phải họ ko biết câu tục ngữ đó mà là lên ghế nóng quá nên run tay bấm nhầm đó thôi (~_~)

    Chúc anh ngày mới an lành, thảnh thơi

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. "Cuối cùng, tôi đành tin chắc là do thời gian quá eo hẹp và không khí ganh đua căng thẳng nên các vị bấm nhầm nút thôi."
      Mình cũng phần nào tin như bạn. Tuy nhiên, cụ nông dân ấy được học theo kiểu cũ vì cụ còn lớn hơn cả mình nữa mà.

      Xóa
  10. Trên đời này thì cái gì cũng có anh à, cả những chuyện ko tài nào tin được... Vậy nên ta tập vô ưu trước tất cả mọi chiện cho dễ sống anh ui!

    Trả lờiXóa
  11. người ta mãi lo chuyện những vì sao trên trời mà quên mất mặt đất mình đang đứng anh ạ,chúc anh buổi tối an lành.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Lời cảm thán của một thầy giáo về hưu.... cũng à nỗi trăn trở của những người tâm huyết với giáo dục nước Nam.....

      Xóa
    2. Sao lại không còm riêng? Làm tìm bức mệt mới ra.

      Xóa
  12. Bác Ba lạc hậu thì có. Thời nay người ta học những cái cao siêu, nghiên cứu chủ nghĩa này nọ, học tập đạo đức này nọ; nhâm nhi, hoài cổ mấy câu tục ngữ thì có mà ăn cám...

    Trả lờiXóa
  13. Đọc rồi ngẫm thấy thật buồn cho giáo dục nước nhà anh à.
    Mến chúc anh ngày mới an vui và nhiều may mắn

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Họ chỉ là nạn nhân của lối học nhồi nhét và áp đặt. Thương lắm!

      Xóa
  14. Cô giáo làng Ngônlúc 17:54 1 tháng 11, 2013

    Tối nay nhớ, hihi, nói thầm trong bụng ghé thăm anh V3 tí thôi. Không ngờ anh mới đẻ thêm thằng cu "ca dao tục ngữ' - coi bộ cũng dễ thương nên ở chơi lâu hơn.
    Để góp ý, em xin kể anh V3 và bà con nghe chuyện nầy nữa, của em, không phải trên TV:
    Mấy năm trước em bắt chước người ta cho học trò lớp em sẵn 6 từ: mầy, không, làm, đố, thầy, nên. Rồi em đố học trò, ai biết câu tục ngữ nầy? Hầu hết ngồi đực mặt rạ Bất ngờ có một cậu ở cuối phòng đứng dậy nói, thưa cô em biết, đó là câu tục ngữ: "Làm thầy mầy không nên đố". Anh thấy giỏi chưa?

    Trả lờiXóa
  15. Hỏng mà chúng còn định kiếm 70 ngàn tỷ trước lúc nghỉ!

    Trả lờiXóa
  16. không biết mấy vị tham dự cuộc thi trên có đọc được entry nầy không nữa, nhiều khi ta có cảm giác chung con người bây giờ lão hóa hết rồi, có khi họ biết nhưng lại quên mất đi, họ không thể nhớ dầu nửa chữ anh à, hôm trước có vụ phát thanh viên truyền hình chúc mọi người vui vẻ sau khi tuyên bố lẽ tang đại tướng Võ Nguyên Giáp đó anh, anh vui!

    Trả lờiXóa
  17. Lâu quá mới ghé nhà thăm anh Vĩnh. Hiền Mai không có ý kiến nữa vì đã quá mệt mỏi nên rời ngành từ năm 2000 rồi.

    Trả lờiXóa
  18. Sang thăm anh, đọc bài nầy em hết ý, chúc anh chiều vui nhé

    Trả lờiXóa
  19. Bây giờ chúng ta lại Bần Thần cải cách GD!

    Trả lờiXóa
  20. Thế mà nước ta vẫn lọt vào top 10 "cường quốc tiến sĩ" đó anh ạ!

    Trả lờiXóa
  21. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.

    Trả lờiXóa