Nhà văn hoá Phạm Quỳnh

                                 Ảnh cụ Phạm Quỳnh khi vào Huế làm quan

“Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn.” Đó là câu nói hàm súc và hay nhất khi đánh giá giá trị nhân bản và nghệ thuật lớn lao của tác phẩm này từ một học giả Việt Nam. Câu nói này không những bao hàm một am hiểu sâu xa, một nhìn nhận nghệ thuật về Truyện Kiều - một áng văn chương tuyệt tác có một không hai của nền văn học nước ta - mà còn nói lên một tinh thần yêu nước cao độ và rất sâu sắc.

Tiểu dẫn: Nhân ngày giỗ cụ Phạm Thượng Chi, xin đăng lại bài vân tế viết dâng cụ. Bài này đã đăng trong cuốn "Phạm Quỳnh: Con người và sự nghiệp. Khúc Hà Linh. Nxb Thanh Niên, 2010" và các sách khác viết về cụ.

Bia mộ cụ Phạm Quỳnh tại khuôn viên chùa Vạn Phước, Huế.

Vài suy nghĩ về từ nguyên của “Gã, Y, Thị”

Trong bài “Lang thang trong chữ: Gã, Y, Thị”  trên tạp chí Văn Hoá Phật Giáo số 230, tác giả Hồ Anh Thái có viết:

“Có vài đại từ nhân xưng không hẳn đã chính thống, nhưng dùng khá rộng rãi trong đời sống, hình như là từ ngoại đã được Việt hoá.

Chẳng hạn, nghe nói từ gã, chỉ một anh chàng, một người đàn ông, một thằng cha nào đó, có nguồn gốc từ tiếng Pháp: gars.

Đọc Văn tế cụ Võ Trường Toản

(Bài viết này để trả lời thắc mắc của chị Nhã My về tấm bia ở lăng cụ VTT. Riêng tặng chị NM. Đã đăng ở tạp chí VHPG số 324 ngày 1.5.2015)

1. Một người bạn từ xa về, ghé Ba Tri, Bến Tre thắp hương cho cụ Võ Trường Toản. Sau mộ cụ kiểu voi phục, người bạn chúng tôi còn thấy có một tấm bình phong với một số chữ Hán viết thảo, nét chữ rất sắc sảo. Tìm quanh chẳng thấy có bản giải thích và cũng không biết hỏi ai, người bạn chụp lại hình và gởi cho chúng tôi. Chúng tôi thiết nghĩ rằng danh nhân nước nhà như cụ Võ Trường Toản nào có mấy người, công đức cho con cháu đời sau dày dặn, mấy câu văn này hẳn có ý nghĩa thâm sâu, thế nên chúng tôi bỏ công tìm hiểu. Việc làm nho nhỏ này vì một để bày tỏ lòng tri ân của đám hậu sinh đối với bậc tiên hiền, hai để giúp các người du khách khác đến đây viếng mộ hiểu biết thêm mà sinh lòng mến mộ cụ. Âu cũng là một việc nên làm lắm ru!

GIỠN CHỐN SÂN TRƯỜNG (19)

Hoà đi xuống phòng hiệu trưởng nhưng trong bụng anh cũng nôn nóng mong sao cho xong việc cúng bái ở trường sớm. Hai bảy âm lịch rồi. Tết đến bên lưng mà anh cũng chưa dọn dẹp chuẩn bị gì cho năm mới trong nhà anh. Họp chi bộ hằng tháng chậm vài hôm thì chết ai. Liệu ta có làm tốt nhiệm vụ của ta chưa mới quan trọng chứ, anh thầm nghĩ. Thật ra, trong nhà trường anh là người chịu nghe nhiều nhất các kế hoạch của nhà trường vì phải có mặt tại ba nơi: nhà trường, chi bộ và công đoàn. Cả ba nơi cũng chỉ chừng ấy chuyện mà chuyện hoạt động của  nhà trường thì đã được Phòng, Sở và Bộ đã qui định quá chi tiết. Nghe mãi thành ra như không nghe nên lắm khi anh chỉ ngồi làm đồng cốt cho có lệ.

GIỠN CHỐN SÂN TRƯỜNG (Phụ trang)

Mấy lâu nay tôi bỏ bê cuốn GCST vì một số lí do như sau. Một, tôi muốn dành thời gian để hoàn thành một công trình nho nhỏ khác. Đó là biên soạn cuốn Hán Việt tứ tự quán ngữ giản yếu. Hai, đây lại là lí do căn bản, khi viết GCST, tôi vẫn cho rằng nó là những cảm nghiệm chủ quan của mình về hoạt động giáo dục của CHỈ một địa phương đặc thù. Với 18 kỳ đăng trên blog, rất nhiều bạn đọc đã cho biết rằng không phải như tôi nghĩ đâu mà ở đâu đâu cũng có những cảnh tương tự như tôi đã viết trong truyện. Đó là hình ảnh đau thương, khốn nạn của nền giáo dục VN. Viết như thế là rất khách quan và đạt tính phổ quát của văn học. Dẫu vậy, hôm nay đọc bài viết của nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh, tôi mới xác tín rằng mình đã không quá hư cấu và có ý nghĩ đen tối muốn bôi đen nền giáo dục ưu việt của nước  ta. Nói đúng ra, lâu nay nước ta vẫn chưa có cái gọi là “nền giáo dục”. Đáng tiếc thay!

 

Tôi xem đây là một “phụ trang: của GCST. Mời các bạn đọc.

GIỠN CHỐN SÂN TRƯỜNG (18)

Chương 5

            - Tôi bị cả nhà chưởi. Khổ cho cái thân tôi nào ai biết. Chị dâu chưởi, em gái chưởi, anh trai chưởi vì ham việc trường, cứ ôm lấy trường mà bỏ bê việc nhà. May mà chồng tôi tha cho, không nói gì. Thế mà còn có giáo viên bảo tôi thù vặt họ, chèn ép này nọ. Họ bảo tôi tham cái chức hiệu phó, thích làm quan chức. Oan cho tôi quá. Tôi chỉ lo cho lợi ích của nhà trường này. Tôi thề tôi mà dối các đồng chí, ra đường xe nó cán tôi chết, lụt nó trôi tôi đi.