THẠCH XƯƠNG BỒ

Sông Hương là một vưu vật thiên nhiên dành cho xứ Huế. Mấy ông nhà văn, nhà thơ bảo sông Hương có tên vậy là vì nó thơm. Sông Hương thơm vì đầu nguồn có nhiều cỏ Thạch xương bồ. Nói rứa cho vui thôi chứ cỏ gì mà lại làm giùng nước chảy thơm được.

Một người bạn của tôi đi du khảo đầu nguồn sông, có đem Thạch xương bồ về trồng ở nhà. Tôi xin một ít và trồng nó ở non bộ. Lá cây vò nát cho một mùi thơm ngan ngát, nhẹ nhàng, quyến rủ. Nó dễ sống. Bạn có thế để nó vào một cái dĩa cạn, chằn một viên đá và rót vào ít nước. Thạch xương bồ sống dơn giản như thế đó.

 

Thế là tôi đâm ra mê mẩn loại cỏ này và tìm hiểu thêm. Chia sẻ với các bạn nha.

Thạch xương bồ (Thủy kiếm thảo, Nham xương bồ) - Acorus tatarinowii Schott, thuộc họ Ráy - Araceae.  Cây thảo thủy sinh, thân rễ to 5-8mm, chia đốt. Lá mọc đứng, hình gươm, dài 20-50cm, rộng 2-6 (10)mm; gần gần như đều nhau, mảnh. Hoa mọc thành bông mo dài 6-10cm, vàng, trên một trục cao 15-20cm, với một lá bắc to và dài như lá tiếp trụ thân; hoa nhỏ, lưỡng tính, nhị 6 tua. Quả mọng xoan, khi chín màu đỏ nhạt. Mùa hoa tháng 5-7, quả tháng 8.

Ở nước ta, cây mọc hoang ở dọc theo các khe suối, có khi bám trên đá ven suối, ở các tỉnh vùng núi phía Bắc đến Khánh Hoà nên đầu nguồn các sông đều có đấy Cũng thường được dân chúng trồng. Thu hái thân rễ già vào mùa thu đông, cạo sạch rễ con, thái phiến rồi phơi khô. 

Riêng Thạch xương bồ của tôi thuộc loại hai thì phải. Kích thước nhỏ hơn, không có hoa và quả. Tình cờ tôi tìm thấy trong cuốn Y học nhập môn (Q.3) của các lương y ngày trước mấy bài thuốc sử dụng dược thảo Thạch xương bồ.

 

1.  Thang Điều can tán:

- Bán hạ: 03 phân

- Mộc qua, Đương quy, Xuyên khung, Ngưu tất, Tế tân: Mỗi thứ 02 phân
- Thạch xương bồ, Toan táo nhân: Mỗi thứ 01 phân

Thang này trị bịnh uất nộ sinh ra hại gan và đau lung ở eo.

 

2. Thang Tả thận

-  Đại hoàng: 01 đấu (1/10 thăng) ngâm  “tao khí thủy” (?) 01 đêm

- Từ thạch: 08 tiền
- Huyền sâm, Tế tân: Mỗi thứ 04 tiền
- Mang tiêu, Phục hợp: Mỗi thứ 03 tiền.
- Sinh địa trấp, Thạch xương bồ: mỗi thứ 05 tiền.

Thang này trị thận nóng, bụng dưới đầy hơi, nước tiểu vàng, lưỡi khô, tứ chi xanh đen, ù tai,…

Ui chà chà, trị lắm thứ ri hè!

Ngoài thị trường có loại thuốc ho có chứa Thạch xương bồ. Bác sĩ khuyên không nên dùng vì có khả năng gây ung thư.

(Sẽ bổ sung)